Nhiều quốc gia đang chung tay giúp Ấn Độ ứng phó sóng Covid-19 thứ hai, song nỗ lực này được cho là chỉ có tác động hạn chế.
Máy tạo oxy từ Arab Saudi và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), nguyên liệu thô để sản xuất vaccine từ Mỹ, hàng triệu USD tiền mặt hỗ trợ từ những công ty do các doanh nhân gốc Ấn lãnh đạo, thế giới đang chạy đua để giúp Ấn Độ khỏi sóng Covid-19 thứ hai đang nhấn chìm quốc gia tỷ dân này xuống vực thẳm.
Những tháng đầu năm 2021, chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi hành động như thể Ấn Độ đã chiến thắng đại dịch, tổ chức các cuộc mít tinh quy mô lớn và cho phép hàng triệu người tham gia các lễ hội tôn giáo của người Hindu. Giờ đây, Ấn Độ phải đối mặt với “cuồng phong” Covid-19 đang làm rung chuyển cả đất nước, như lời Thủ tướng Modi phát biểu hôm 25/4.
Bệnh nhân ở thủ đô New Delhi và nhiều thành phố khác đang rơi vào hiểm cảnh vì nguồn cung oxy cho bệnh viện đã hết. Những giàn hỏa táng mọc lên ở cả các bãi đỗ xe và công viên của thành phố.
Hôm qua, Ấn Độ ngày thứ 5 liên tiếp phá kỷ lục thế giới về số ca nhiễm nCoV mới, với gần 353.000 ca được ghi nhận. Số ca tử vong tăng thêm hơn 2.800 trường hợp, đưa tổng số người chết vì dịch bệnh lên trên 195.000. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng số ca tử vong thực tế có thể lớn hơn hai đến năm lần so với báo cáo chính thức của chính phủ Ấn Độ.
Hồi đầu tháng, Adar Poonawalla, giám đốc điều hành Viện Huyết thanh Ấn Độ, nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới, đã trực tiếp gửi thông điệp tới Tổng thống Mỹ Joe Biden trên Twitter, kêu gọi ông “gỡ lệnh cấm” xuất khẩu nguyên liệu thô dùng để sản xuất vaccine Covid-19.
Tim Manning, điều phối viên Covid-19 của Nhà Trắng, ngày 26/4 cho biết Đạo luật Sản xuất Quốc phòng được Tổng thống Biden kích hoạt hồi tháng ba không đồng nghĩa với một lệnh cấm.
“Các công ty có thể xuất khẩu”, Manning tweet. “Thực tế, những công ty cung cấp nguyên liệu sản xuất vaccine của chúng tôi vẫn xuất khẩu khắp thế giới”.
Trước áp lực gia tăng, Nhà Trắng hôm 25/4 thông báo đã xóa bỏ mọi rào cản đối với hoạt động xuất khẩu nguyên liệu thô cho sản xuất vaccine và sẽ hỗ trợ Ấn Độ thuốc điều trị, bộ dụng cụ xét nghiệm, máy thở và đồ bảo hộ.
“Cũng giống như việc Ấn Độ đã gửi vật tư hỗ trợ Mỹ khi các bệnh viện của chúng tôi bị quá tải ở giai đoạn đầu dịch bệnh, chúng tôi quyết tâm giúp đỡ Ấn Độ trong thời điểm cấp bách này”, Tổng thống Biden viết trên Twitter.
Chính quyền Biden sau đó cho hay sẽ chia sẻ 60 triệu liều vaccine AstraZeneca từ kho của mình với các nước khác trong vài tháng tới, miễn là chúng qua được cuộc đánh giá an toàn do Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) tiến hành.
Tổng y sĩ Mỹ Vivek Murthy, người đã thông báo kế hoạch trên qua mạng xã hội Twitter, không nói rõ quốc gia nào sẽ nhận được những liều vaccine này.
Các thành viên quốc hội Mỹ đã vận động hành lang để thuyết phục Tổng thống Biden tài trợ vaccine AstraZeneca cho Ấn Độ bởi nhiều người Mỹ tại quốc gia này đang muốn được tiêm vaccine.
Những hỗ trợ mà chính quyền Biden đưa ra với Ấn Độ được kỳ vọng sẽ đặt nền tảng phát triển cho mối quan hệ Biden – Modi ở vào thời điểm mà cả Washington và Bắc Kinh đều đang cạnh tranh ảnh hưởng với New Delhi.
Một số quốc gia khác cũng đang tham gia vào nỗ lực “giải cứu” Ấn Độ.
Anh cam kết hỗ trợ thiết bị y tế, bao gồm 495 máy tạo oxy và 140 máy thở. Pháp và Australia đang cân nhắc gửi thêm oxy. Thậm chí Pakistan, quốc gia được coi là “kình địch” với Ấn Độ, cũng đề nghị hỗ trợ máy chụp X-quang, máy thở cùng những thiết bị, vật dụng y tế khác.
Hai doanh nhân người Mỹ gốc Ấn, gồm giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella và giám đốc Google Sundar Pichai, đều tuyên bố công ty họ sẽ hỗ trợ tài chính cho Ấn Độ.
“Thật đau lòng khi chứng kiến khủng hoảng Covid-19 ở Ấn Độ”, Pichai viết trên Twitter, cam kết cấp 18 triệu USD cho các nhóm viện trợ đang hoạt động tại nước này.
Giới chức Ấn Độ cũng đã và đang đưa ra đề nghị trực tiếp tới các nước khác. Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar tuần trước tweet về cuộc gặp giữa ông với Margrethe Vestager, phó chủ tịch điều hành Ủy ban châu Âu. Hôm 25/4, Liên minh châu Âu (EU) thông báo sẽ cung cấp oxy và thuốc men cho Ấn Độ.
“EU đang tổng hợp các nguồn lực để nhanh chóng đáp ứng yêu cầu hỗ trợ từ Ấn Độ thông qua Cơ chế Bảo vệ Dân sự EU”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết.
Tuy nhiên, tất cả dường như vẫn không đủ để lấp đầy những lỗ hổng trong hệ thống y tế Ấn Độ và chặn đứng đại dịch.
“Tình hình ngoài kia thực sự tuyệt vọng”, tiến sĩ Ramanan Laxminarayan, người sáng lập kiêm giám đốc Trung tâm Động lực, Kinh tế và Chính sách Dịch bệnh Ấn Độ, nói và thêm rằng tất cả các khoản hỗ trợ đều được hoan nghênh nhưng chỉ mang đến “những tác động hạn chế đối với toàn bộ vấn đề”.
Ấn Độ đang tụt hậu so với nhiều quốc gia khác về khả năng ứng phó đại dịch cũng như năng lực mở rộng quy mô hệ thống y tế.
Khác với Mỹ hay Anh, những nước đã ký thỏa thuận mua trước hàng triệu liều vaccine AstraZeneca từ đầu tháng 5 năm ngoái, Ấn Độ phải đợi đến tháng 1/2021 mới làm điều tương tự. Sau đó, họ chỉ đặt mua 15,5 triệu liều vaccine từ Viện Huyết thanh và công ty dược phẩm Bharat Biotech, quá ít ỏi so với dân số 1,4 tỷ người.
Từ tháng 9 năm ngoái, ở giai đoạn đỉnh điểm của sóng Covid-19 đầu tiên, Ấn Độ đã cho thấy họ sẽ phụ thuộc nhiều vào vaccine Sputnik V Nga khi ký thỏa thuận mua 100 triệu liều vaccine này. Tuy nhiên, Sputnik V sẽ không được cung cấp cho Ấn Độ ít nhất là cho tới tháng sau.
Giới chuyên gia nhận định nếu Ấn Độ tăng cường đáng kể năng lực sản xuất vaccine và cấp phép sử dụng khẩn cấp cho các nhà sản xuất vaccine khác, họ có thể hạn chế những tác động tồi tệ nhất của sóng Covid-19 thứ hai.
“Đây là giải pháp lâu dài duy nhất”, tiến sĩ Laxminarayan nói. “Ấn Độ có thể làm được nếu quyết tâm”.
