Năm 7 tuổi, khi còn đang ngồi trên ghế tiểu học, Joe Biden đã viết vào một tờ giấy ước mơ của mình: Trở thành tổng thống Mỹ.
Vào một ngày mùa xuân năm Joe Biden 21 tuổi, ông đi nghỉ ở Bahamas và bị cuốn hút bởi một phụ nữ tóc vàng đang tắm nắng bên ngoài khách sạn nghỉ dưỡng sang trọng British Colonial.
Bãi biển chỉ mở cửa cho khách của khu nghỉ dưỡng. Biden không đủ tiền thuê phòng ở đó, vậy nên, ông giật lấy một chiếc khăn tắm của khách sạn, quàng lên người và giả vờ là khách tại đây.
Ông ngồi xuống cạnh chiếc ghế nơi người phụ nữ tóc vàng đang nằm tắm nắng, tự giới thiệu về mình rồi nhanh chóng kể về những ước mơ của bản thân, với một chút ngượng ngùng tuổi trẻ.
“Anh ấy sẽ trở thành thượng nghị sĩ ở tuổi 30”, Neilia, vợ tương lai của Biden, kể với những người bạn thân về lần gặp gỡ ông tại khách sạn hồi năm 1964. “Và anh ấy sẽ trở thành tổng thống Mỹ”.
Lúc mới cưới, hai người đặt tên con chó chăn cừu Đức của mình là “Senator” (Thượng nghị sĩ). Biden nhanh chóng đạt được mục tiêu đầu tiên là giành ghế tại Thượng viện Mỹ vào năm 1972, đúng kế hoạch ở tuổi 29.
Mục tiêu thứ hai thách thức hơn. Gần như cứ 4 năm một lần kể từ năm 1980, Biden đều cân nhắc tranh cử tổng thống, nhưng ông có lẽ chưa gặp thời.
Năm 1988, Biden tranh cử tổng thống ở tuổi ngoài 40 với tư cách người đại diện cho thế hệ mới. Tuy nhiên, ông phải từ bỏ giữa chừng trong xấu hổ vì những cáo buộc đạo văn một bài phát biểu.
Năm 2008, Biden thử sức lại, lần này với tư cách một chính trị gia dày dạn kinh nghiệm. Song một lần nữa, ông phải thất vọng khi chứng kiến mọi sự chú ý đều chỉ tập trung vào hai gương mặt nổi tiếng của đảng là thượng nghị sĩ Hillary Clinton và Barack Obama. Năm 2016, với tư cách phó tổng thống sắp mãn nhiệm, Biden cân nhắc tranh cử, nhưng quyết định rút lui khi mọi sự ủng hộ của đảng đều hướng về Hillary Clinton.
Giờ đây, năm 2020, Biden cuối cùng cũng đứng bên ngưỡng cửa hiện thực hóa ước mơ mà ông đã ấp ủ 56 năm trước khi chính thức trở thành ứng viên đại diện đảng Dân chủ chạy đua vào Nhà Trắng.
Ỏ tuổi 77, Biden phải đối diện với những câu hỏi về việc liệu ông có đủ sức lãnh đạo nước Mỹ hay không. Cuộc sống của Biden đã chứng kiến nhiều bi kịch, Neilia và con gái ông qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi chỉ vài tuần sau khi ông chiến thắng vòng đua đầu tiên vào Thượng viện. Con trai cả của ông, Beau, qua đời vì ung thư não năm 2015. Biden từng nghĩ ông sẽ nghỉ hưu và để Beau, người con trai mà ông vẫn gọi là Joe 2.0, thay mình thực hiện ước mơ tổng thống.
“Ông ấy có lẽ là người may mắn nhất tôi từng gặp trong suốt cuộc đời mình nhưng cũng là người kém may mắn nhất”, Ted Kaufman, chánh văn phòng lâu năm, một trong những người bạn thân nhất của Biden, cho hay. “Tôi chưa từng gặp ai mà cuộc đời thăng trầm đến thế. Đây là một trong những lý do ông ấy là người lý tưởng hơn cả cho thời khắc này”.
Đầu năm 2019, trước khi quyết định gia nhập cuộc đua, Biden đã ngồi lại với thượng nghị sĩ Dân chủ Christopher A. Coons, một người bạn tâm giao lâu năm, để thảo luận về những việc ông nên làm.
Lúc bấy giờ, trong đảng Dân chủ xuất hiện hàng loạt ứng viên tranh cử, rất nhiều trong số đó trẻ hơn ông và chạy đua với tư cách người sẽ giúp tạo ra những thay đổi mang tính thế hệ, như Biden từng làm trong quá khứ.
“Biden phân vân rằng liệu đây có phải thời điểm phù hợp với một người với kỹ năng, kinh nghiệm và tính cách như ông ấy, hay ông nên đứng sang một bên vì đã đến lúc nhường cơ hội cho một người khác”, Coons nói. “Nhưng ở mức độ nào đó, Biden cảm thấy bản thân có nghĩa vụ phải hành động, phải tuyên bố rằng ông tranh cử với ý thức phụng sự và nghĩa vụ sâu sắc không thể đong đếm”.
Coons và bạn bè cảnh báo Biden rằng cuộc đua sẽ rất khắc nghiệt và đau đớn, đặc biệt đối với gia đình ông. Nhưng theo họ, ông là người có vị thế độc nhất vô nhị để đánh bại Tổng thống Donald Trump.
“Các ứng viên khác đều là những gương mặt mới sáng chói. Nhưng sự bền bỉ và khả năng phục hồi mạnh mẽ trước nghịch cảnh của Biden mới là yếu tố khiến ông ấy trở thành ứng viên hoàn hảo vào lúc này”, Coons nhận định.
Năng lực của Biden không phải lúc nào cũng được chứng minh rõ ràng. Thời trẻ, ông từng nghĩ đến việc trở thành mục sư. Biden cũng chỉ là một sinh viên không quá nổi bật tại Đại học Delaware.
“Chúng tôi biết điểm số của mình thế nào. Mục tiêu của chúng tôi chỉ là tốt nghiệp mà thôi”, Fred Sears, một trong những người bạn thân của Biden thời đại học, cho hay.
Nhưng không lâu sau khi Biden tốt nghiệp trường luật, cơ hội chính trị mở ra cho ông tại Hội đồng hạt New Castle. John Daniello, một thành viên chuẩn bị rời hội đồng, tới tận nhà Biden thuyết phục ông tranh cử chiếc ghế mà mình để lại. Biden ban đầu phân vân. Ông muốn một chức vụ cao hơn và không quan tâm đến chính trị địa phương. Nhưng vài ngày sau, ông đồng ý.
Biden giành chiến thắng. Vài tuần trước khi nhậm chức, ông mời Daniello cùng ăn trưa.
“Tôi tưởng cậu ấy muốn bàn về điều gì đã khiến hội đồng hạt bị trì trệ”, Daniello nhớ lại. “Nhưng Biden nói ‘Tôi muốn tranh cử vào Thượng viện Mỹ’. Tôi đã vô cùng ngạc nhiên. Tôi bảo cậu ấy ‘Cậu chưa đi làm một ngày nào. Hãy xây dựng một hồ sơ đẹp và cậu còn rất nhiều thời gian để cân nhắc về điều đó’. Nhưng Biden không bỏ cuộc”.
Ông quyết chạy đua vào Thượng viện, đối đầu với Thượng nghị sĩ J. Caleb Boggs, một đảng viên Cộng hòa nổi tiếng đã phục vụ hai nhiệm kỳ. Kết quả là Biden giành chiến thắng với 3.000 phiếu nhiều hơn đối thủ.
Không lâu sau khi trở thành thượng nghị sĩ, Biden tới phát biểu tại trường Công giáo Holy Rosary, nơi ông từng theo học thời tiểu học. Một học sinh đã hỏi Biden ông có muốn trở thành tổng thống không.
“Không, không, không”, Biden đáp, đưa ra một câu trả lời khiêm tốn.
“Ồ, Joey Biden”, một nữ tu nói xen ngang từ phía cuối phòng, Kaufman nhớ lại. Bà lấy ra một tờ giấy mà theo bà là được Biden viết từ năm lên 7, trong đó ông tuyên bố mình muốn làm tổng thống.
Chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của Biden năm 1988 khởi đầu đầy hứa hẹn. Thượng nghị sĩ Delaware này là một gương mặt mới, ngôi sao đang lên của đảng Dân chủ. Dù không tranh cử vào năm 1984, ông vẫn giành được phiếu đại biểu tại Hội nghị Quốc gia đảng Dân chủ.
Cựu thượng nghị sĩ Dân chủ bang California Barbara Boxer, lúc bấy giờ còn là hạ nghị sĩ, ủng hộ nhiệt tình chiến dịch tranh cử năm 1988 của Biden. Tuy nhiên, mọi triển vọng sụp đổ với bê bối đạo văn gây tranh cãi. “Thật đau đớn”, Boxer nói. “Ông ấy đến Capitol Hill, tất cả những người ủng hộ Biden tại quốc hội cùng ngồi với ông ấy trong một căn phòng. Biden hỏi ‘Mọi người nghĩ tôi nên làm gì? Tôi có thể đánh bại những cáo buộc đạo văn đó không?’. Tất cả chúng tôi đi vòng quanh phòng và nói ‘Chúng tôi yêu quý ông, chúng tôi sẽ làm theo mọi quyết định của ông’. Song chúng tôi cũng bảo với Biden rằng mọi chuyện sẽ vô cùng khó khăn”.
20 năm sau chiến dịch tranh cử đầu tiên, Biden bắt đầu lại lần thứ hai vào năm 2008 với nhiều kinh nghiệm và vị thế vững vàng hơn. Tuy nhiên, ông từ bỏ sau một màn thể hiện tồi tệ ở Iowa, không thể cạnh tranh với sức ảnh hưởng quá lớn từ Obama và Clinton.
Biden từng nghĩ về việc ra tranh cử vào năm 2016, nhưng tâm lý của ông bị tác động nặng nề sau cái chết của con trai, Beau. Ông cuối cùng thông báo tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, rằng mình sẽ không tham gia chạy đua. “Tôi hối tiếc về quyết định đó mỗi ngày”, Biden sau này chia sẻ.
“Ông ấy không còn là một gương mặt mới nhưng là một gương mặt đáng tin cậy”, Boxer nhận xét. “Tôi nghĩ hiện tại là thời cơ đối với Joe. Nước Mỹ dưới thời Donald Trump đã rơi vào hỗn loạn. Mọi người đang chật vật vì bệnh tật, người dân đang chịu nhiều mất mát… Tôi không thể nghĩ đến ai khác ngoài Biden, người có khả năng biến đau thương thành hy vọng”.
